Lata 70. w tzw. „Polsce Ludowej” rozpoczął Edward Gierek od wygaszania strajków. Partyjni propagandyści przeszli niebawem do ofensywy, zamierzając zogniskować społeczną energię wokół hasła budowy „drugiej Polski”. Przed mieszkańcami PRL roztoczono wizję dostatniego kraju podporządkowanego komunistycznym kanonom. Konsumpcjonizm w wersji socjalistycznej miał połączyć rozchodzące się drogi rządzących i obywateli. Przeszkodę w zespalaniu uległego wobec władzy, jednorodnego światopoglądowo społeczeństwa, widziano w zbiorowościach bądź grupach konstytuujących własną tożsamość w oparciu o wartości pozostające w kontraście do ideologii marksistowskiej i w opozycji do wymysłów pezetpeerowskich aparatczyków, np. chrześcijańskie bądź narodowe. Istniejące w Warszawie od XVIII wieku, przechodzące następnie różne koleje losu, a po II wojnie światowej jedyne w państwach sowieckiej strefy wpływów zgromadzenie bazyliańskie, skonfrontowane zostało, jak wiele jemu podobnych instytucji wyznaniowych, z oddziaływaniem systemu inwigilacyjnego PRL . Poniżej przedstawiam drobny przyczynek ukazujący – na zasadzie migawki – sposoby, jakimi tajna policja polityczna zamierzała wpływać na zakon na początku dekady gierkowskiej. Zamieszczone w artykule cytaty zachowują język i pisownię oryginału.
Czytaj więcej…
„Władza ludowa”, deklaratywnie troszcząc się o ludzi, z rozmysłem deprecjonowała człowieka – niezależnie od jego pochodzenia. Kolektywne szczęście, do którego zmierzano, nie obejmowało wolności myśli – niezależnie od języka, w jakim myśl tę artykułowano. Jawnie budując socjalizm, potajemnie kontrolowano poczynania obywateli. Istniała cenzura oraz funkcjonariusze i ich współpracownicy zajmujący się inwigilacją. Jak wyglądały efekty pracy agentów Służby Bezpieczeństwa i wedle jakich prawideł działali, można się przekonać, analizując wybrane przykłady. Cytowane dokumenty dotyczą metod stosowanych przez bezpiekę po 1956 r. wobec społeczności ukraińskiej w PRL.
Czytaj więcej…
Tekst patriarchy Josyfa Slipoho w tłumaczeniu Jerzego Necio.
Czytaj więcej…
Czym jest dla Ukraińców w Polsce ziemia dawnych Prusów? Jak ją widzą przez pryzmat własnej historii zapoczątkowanej dziejami ich średniowiecznej ojczyzny – Rusi Kijowskiej i przeciętej wydarzeniami wywołanymi deportacją w 1947 roku, tj. opuszczeniem stron rodzinnych?
Czytaj więcej…
Дуже небезпечним явищем для занепадаючої комуністичної системи періоду 80. років у Польщі був незалежний обмін думок, поява тзв. „другого обігу” та друкування опозиційними середовищами листівок, преси, брошур, а навіть книжок поза межами комуністичної цензури. Подібно було й в Україні. Критичні відносно „комуністичної верхівки” статті з’являлися у так званому „самвидаві”. Подолання інформаційного монополю влади було першою метою опозиціонерів, а свобода слова їхнім першим постулатом. Служба безпеки ПНР наполегливо збирала усі інформації, які відносилися кожного навіть майменшого випадку розповсюдження, місця друкування та каналів дистрибуції антисоціалістичної літератури. У есбецькому слангу розповсюдження листівок та незалежної публіцистики йменовано „шкідливим політичним актом”.
Czytaj więcej…