Głoszenie słowa "prawosławny" podczas nabożeństw
Tekst patriarchy Josyfa Slipoho w tłumaczeniu Jerzego Necio.
Czytaj więcej…
Publicystyka
Wszystkie artykuły:
Sportowcy” i „Olimpijczyk” – trening na esbeckich warunkach
Jakimi meandrami kluczyła społeczna empatia zwana „Solidarnością”, że na przełomie lat 70. i 80. XX wieku zbłądziła także do, zdawałoby się już całkowicie nakrytego czerwoną strzechą, Olsztyna? Jaką rolę w transmisji nowej idei odegrała młodzież studencka tutejszej Wyższej Szkoły Pedagogicznej? W jaki sposób na próby kontestacji systemu reagowała SB – tajna firma ochroniarska socjalizmu?
Czytaj więcej…
Kod Grunwaldu
W lipcu 1982 r. nie wypadała żadna z okrągłych rocznic bitwy. Ciszę wokół grunwaldzkich pól przerywał bardziej szum zbożowych łanów aniżeli odgłos proklamowanej w grudniu poprzedniego roku „wojny polsko – jaruzelskiej”. Grunwald był pegeerowską włością. Na skutek upału i imaginacji zaludniały ją postacie widziane wcześniej na olbrzymim płótnie Matejki i ekranie świecącym przeźroczami uruchomionymi przez Aleksandra Forda.
Czytaj więcej…
Utopia internacjonalizmu – realizm inwigilacji
Polityka narodowościowa krajów tzw. realnego socjalizmu wzbudza duże zainteresowanie nie tylko historyków zajmujących się dziejami najnowszymi. Badania realizowane w oparciu o niegdyś zupełnie niedostępne archiwa tajnych służb pozwalają uzyskiwać coraz głębszą wiedzę co do motywów, celów i praktyki politycznej władz komunistycznych w stosunku do mniejszości narodowych.
Czytaj więcej…
Lituania restituta oczami bezpieki. Germania ante portas
Proklamowanie niepodległości przez Litwę w dniu 11 marca 1990 r. skłania – w kontekście rozmaitych rocznicowych refleksji – do spojrzenia na ten fakt przez pryzmat chociaż kilku dokumentów sporządzonych jeszcze na biurkach oficerów, będącej u schyłku swego istnienia, Służby Bezpieczeństwa PRL.
Czytaj więcej…
Prusy i exodus zwany "Wisłą"
Czym jest dla Ukraińców w Polsce ziemia dawnych Prusów? Jak ją widzą przez pryzmat własnej historii zapoczątkowanej dziejami ich średniowiecznej ojczyzny – Rusi Kijowskiej i przeciętej wydarzeniami wywołanymi deportacją w 1947 roku, tj. opuszczeniem stron rodzinnych?
Czytaj więcej…
Свобода слова на талони
Дуже небезпечним явищем для занепадаючої комуністичної системи періоду 80. років у Польщі був незалежний обмін думок, поява тзв. „другого обігу” та друкування опозиційними середовищами листівок, преси, брошур, а навіть книжок поза межами комуністичної цензури. Подібно було й в Україні. Критичні відносно „комуністичної верхівки” статті з’являлися у так званому „самвидаві”. Подолання інформаційного монополю влади було першою метою опозиціонерів, а свобода слова їхнім першим постулатом. Служба безпеки ПНР наполегливо збирала усі інформації, які відносилися кожного навіть майменшого випадку розповсюдження, місця друкування та каналів дистрибуції антисоціалістичної літератури. У есбецькому слангу розповсюдження листівок та незалежної публіцистики йменовано „шкідливим політичним актом”.
Czytaj więcej…
„Chrystos rażdajetsia!”- o ukraińskich tradycjach bożonarodzeniowych
Bardzo trafnej metafory użył Jan Paweł II, mówiąc o europejskim chrześcijaństwie podobnym do płuc: lewego i prawego. Nasz kontynent w sensie cywilizacyjnym „oddycha” niejako łacińskim powietrzem Rzymu i greckim Konstantynopola.
Czytaj więcej…
Kombinacje bezpieki wobec Ukraińców
Wśród dokumentów wytworzonych przez SB związanych z inwigilacją środowiska mniejszości ukraińskiej w Polsce , w tym szczególnie dotyczących terenu Warmii i Mazur, natrafić można na swego rodzaju cymelia. Zaskakują one swoją treścią i zwracają uwagę na słabo rozpoznane elementy działalności bezpieki wobec tej społeczności albo też ujawniają zupełnie nieznane , a zatem nieobecne w świadomości historycznej wydarzenia . W zamieszczonym tu tekście pokażę kilka przykładów ilustrujących powyższą tezę.
Czytaj więcej…
Refleksy źródeł. Wspomnienie XVIII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich
Uczta odbyła się w Olsztynie – agape historyków. Gród nad Łyną w dniach 16–19 września 2009 r. nobilitowano kongresem ponad półtoratysięcznej rzeszy sług muzy Klio. Profesor Andrzej Chwalba ujął w ramy wykładu inauguracyjnego – opisując udział historyka w debacie publicznej – taką oto dychotomię: kapłaństwo czy służba? Pytań podczas obrad stawiano więcej niż udzielano odpowiedzi – takie mam wrażenie. Prezentowano dorobek polskiej nauki historycznej w sposób ostrożny, wyważony, uruchamiający refleksję oraz przywracający wiarę w ars historica. W dobie traktowania przeszłości jako bez przerwy otwartego dla różnorakiej klienteli marketu budująco brzmiało przesłanie Zjazdu: „Powrót do źródeł”. W haśle tym w najbardziej zwięzłej formie wyeksponowano sens podejmowanych przez historyków wysiłków badawczych.
Czytaj więcej…